ഐതിഹാസികമായ ബദ്ർ യുദ്ധത്തിൽ നേരിട്ട കനത്ത തോൽവിക്ക്‌ പകരം വീട്ടുകയാണ് ഖുറൈശികളുടെ ലക്ഷ്യം. ഇതിന്റെ ഭാഗമായി ഉഹദിൽ പുതിയ പോർമുഖം തുറന്നിടാൻ ആസൂത്രിതമായ മുന്നൊരുക്കങ്ങളുടെ പണിപ്പുരയില്ലാണ് അവർ. അറബികൾക്കിടയിൽ നഷ്ട്ടമായ തങ്ങളുടെ പ്രതാഭം വീണ്ടെടുക്കുക ഖുറൈശികളുടെ ഏറ്റവും വലിയ ലക്ഷ്യമാണ്. മാത്രമല്ല, ബദറിൽ മുസ്ലിങ്ങൾ നേടിയ വിജയം ഇസ്‌ലാമിന്റെ വളർച്ചയിൽ വൻ കുതിച്ചുചാട്ടം നൽകിയിരിക്കുന്നു, ഇത് ഖുറൈശികൾക്ക് പ്രധിരോധിച്ചേ മതിയാകൂ.
മദീനയിലേക്ക് ഒരു സൈനിക മുന്നേറ്റം നടത്തുന്നതിനെ കുറിച്ച് വലിയ ആസൂത്രണം നടത്തിയ അവർ ഉഹദ് പർവത നിരകളുടെ തായ് വരയിൽ എല്ലാ തയ്യാറാടുപ്പും നടത്തി. ഒരു വർഷത്തിനുള്ളിൽ സൈനിക സംവിധാനം രൂപീകരിച്ച അവർ അബൂ സുഫിയാനെ നേതാവാക്കി. കുതിരപടയുടെ ചുക്കാൻ ഖാലിദ് ഇബ്നു വലീദിനും.
ഏഴാം നൂറ്റാണ്ടിന്റെ തുടക്കത്തിൽ മുസ്ലിങ്ങൾ ബദ്ർ യുദ്ധത്തിൽ നേടിയ വൻ വിജയത്തോട് ഖുറൈശികളുടെ പ്രതികാരം എന്ന നിലയിലാണ് ഉഹദ് യുദ്ധത്തെ ചരിത്രത്തിൽ അടയാളപ്പെടുത്തുന്നത്. ബദ്റിലെ പോരാട്ടത്തിന്നു ഒരു വർഷത്തിനകം ഉഹദിലെ പോർമുഖം തുറന്നു. അറേബ്യൻ പീഡഭൂമിയുടെ വടക്കുപടിങ്ങാറ് ഭാഗത്തു സ്ഥിതി ചെയ്യുന്ന പർവത നിരയാണ് ഉഹുദ്. മദീനയിൽ നിന്നുള്ള പ്രവാചകന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഉള്ള മുസ്ലിം സേനയും, അബൂ സുഫിയാന്റെ കീഴിൽ സജ്ജമായ ഖുറൈശി സേനയും തമ്മിൽ ഉഹുദ് പർവത നിരകളുടെ തയ്‌വാരത്ത് വെച്ച് ഏറ്റുമുട്ടി.
എന്നാൽ, ഖുറൈശികൾ ബദറിൽ നേരിട്ട പരാജയത്തോടുള്ള പ്രതികാരം എന്ന നിലയിൽ മാത്രമല്ല ഈ പോരാട്ടത്തെ കണ്ടത്. സാമ്പത്തിക ലക്ഷ്യവും കൂടി മുന്നിൽ കണ്ടു കൊണ്ടാണ് സത്യ പതാകയുടെ വാഹകരായ മുസ്ലിങ്ങളോട് ഖുറൈശികൾ നേരിട്ടത്. കാരണം,ഖുറൈശികളുടെ കച്ചവട സാമ്രാഗികൾ വഹിച്ചു കൊണ്ട് പോകുന്ന ഒട്ടകകൂട്ടങ്ങൾ സിറിയയും പലസ്തീനും ചേർന്നുള്ള കടൽ തീരങ്ങൾ വഴിയായിരുന്നു. ബദറിൽ നേരിട്ട തോൽവി ഈ ഒരു സാധ്യത പൂർണ്ണമായും ഇല്ലാതായത് വലിയ സാമ്പത്തിക പ്രതിസന്ധിയാണ് ഖുറൈശികൾക്ക് ഉണ്ടാക്കിയത്.
സിറിയയിലേക്ക് ഇറാഖ് വഴി പുതിയ കച്ചവട സാധ്യത കണ്ട അബൂ സുഫിയാൻ ആ വഴിയിൽ ചില ശ്രമങ്ങൾ നടത്തി. ഇത് പ്രവാചകന്റെ നിർദ്ദേശ പ്രകാരം സൈദ് ഇബുനു ഹരിസയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ ഉള്ള നൂറോളം വരുന്ന മുസ്ലിം സൈന്യം തടസ്സപ്പെടുത്തി. തങ്ങളുടെ സാമ്പത്തിക അഭിവൃദ്ധിയുടെ കാരണം സിറിയയുമായുള്ള വ്യാപാര ബന്ധമാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കിയ അബൂ സുഫിയാനും സംഘവും ഏതു വിധേനെയും മുസ്ലിം പക്ഷത്തെ തോൽപ്പിക്കണമെന്നത് തങ്ങളുടെ നിലനിൽപ്പിനു തന്നെ അത്യന്താപേക്ഷിതമാണെന്ന് മനസ്സിലാക്കി.
യുദ്ധത്തിനുളള തയ്യാറെടുപ്പ്
ബദർ യുദ്ധത്തിൽ പ്രധാന നേതാകളെല്ലാം കൊല്ലപ്പെട്ടത് കാരണം അബൂ സുഫിയാനെ ഖുറൈശികളുടെ നേതാവാക്കി. സമാധാന കാലത്ത് ഉണ്ടായിരുന്ന സാധാരണ ഉടമ്പടി പ്രകാരം സിറിയയിൽ നിന്നും തിരിച്ചെത്താറുള്ള സാധന സാമ്രാഗികളും, പണവും തിരിച്ചു നൽകാൻ ഖുറൈശികൾക്ക് കഴിയാതെ വന്നു, കാരണം അതെല്ലാം യുദ്ധത്തിലേക്ക് നീക്കി വെക്കേണ്ട അസാധാരണ സാഹചര്യമാണ് മുന്നിൽ എത്തിപ്പെട്ടിരിക്കുന്നത്. കാരണം തങ്ങളുടെ ഈ പരിതാപകരമായ സാഹചര്യത്തിന്ന് കാരണക്കാരായ മുസ്ലിങ്ങളെ ഒരു പാഠം പഠിപ്പിക്കുക എന്നെല്ലാത്ത ഒരു ലക്ഷ്യവും അവർക്കുണ്ടായില്ല. മദീനക്കാർക്കെതിരെ വലിയ യുദ്ധ സന്നാഹം നടക്കുന്നത് മനസ്സിലാക്കിയ പ്രവാചകൻ പ്രതിരോധതിന്ന് വേണ്ടിയുള്ള തയ്യാറെടുപ്പുകൾ ആലോചിക്കാൻ തുടങ്ങി.
രണ്ട് തരത്തിലുള്ള അഭിപ്രായങ്ങൾ ഉയർന്നു മുസ്ലിംങ്ങൾക്കിടയിൽ. മദീനയിൽ വെച്ച് തന്നെ ശത്രുക്കളെ നേരിടാമെന്നു ഒരു വിഭാഗം അഭിപ്രായം ഉന്നയിച്ചപ്പോൾ, യുവാകളായ സംഘം ഉഹുദ് പർവതത്തിൽ ചെന്ന് തന്നെ നേരിടണമെന്ന അഭിപ്രായമാണ് പങ്ക് വെച്ചത്. ഉഹുദിൽ ചെന്ന് നേരിടാമെന്ന തീരുമാനത്തിൽ എത്തി ചേർന്ന പ്രവാചകൻ മദീനയിലെ തന്റെ ആയിരത്തോളം വരുന്ന മുസ്ലിം സേനയുമായി പർവതം ലക്ഷ്യമാക്കി മുന്നേറി.
അതില്‍ തന്നെ മുന്നൂറ് പേര് പതിനൊന്നാം മണിക്കൂറില്‍ കൂറുമാറുകയും ചെയ്തു. അവര്‍ അബ്ദുല്ലാഹിബ്‌നു ഉബയ്യിന്റെ അനുയായികളായിരുന്നു. ശത്രുക്കളുമായി മദീനക്കകത്ത് വെച്ച് യുദ്ധം ചെയ്യാമെന്നും പുറത്തൊരിടത്ത് പോകേണ്ടതില്ലെന്നുമായിരുന്നു അബ്ദുല്ലാഹിബ്‌നു ഉബയ്യിന്റെ അഭിപ്രായം. ആ അഭിപ്രായം പ്രവാചകന്‍ തള്ളിക്കളഞ്ഞതില്‍ പ്രതിഷേധിച്ച് തങ്ങള്‍ വിട്ടുനില്‍ക്കുന്നു എന്നാണ് അവര്‍ പുറമെക്ക് പറഞ്ഞത്. നമുക്കറിയാവുന്നതുപോലെ, ഈ അബ്ദുല്ലാഹിബ്‌നു ഉബയ്യിനെ മദീനക്കാര്‍ രാജാവായി വാഴിക്കാന്‍ നില്‍ക്കുകയായിരുന്നു. ഏതോ ഒരു ഗോത്രം അയാള്‍ക്ക് സ്വര്‍ണകിരീടം ഉണ്ടാക്കാന്‍ വേണ്ടി ഒരുസ്വര്‍ണപ്പണിക്കാരനെ ഏര്‍പ്പാടാക്കുകയും ചെയ്തിരുന്നുവത്രെ. ആ സമയത്താണ് പ്രവാചകന്‍ മദീനയിലെത്തുന്നത്. അതോടെ ഇബ്നു ഉബയ്യിന്റെ പദ്ധതികളെല്ലാം തകിടം മറിഞ്ഞു. പ്രവാചകനോട് ആ കലി അയാള്‍ക്കുണ്ടായിരുന്നു. അതിനാല്‍ തന്നെ അയാള്‍ ഇസ്‌ലാം സ്വീകരിച്ചിരുന്നുവെങ്കിലും അതിലൊട്ടും ആത്മാര്‍ഥത ഉണ്ടായിരുന്നില്ല. തനി കപടമായിരുന്നു അത്. പ്രവാചകനോടുള്ള തന്റെ പക തീര്‍ക്കാനുള്ള അവസരമായി അയാള്‍ ഉഹുദ് യുദ്ധ സന്ദര്‍ഭത്തെ ഉപയോഗിക്കുകയായിരുന്നു.
ഉഹുദിൽ വെച്ച് 700 പേർ മാത്രമുള്ള മുസ്ലിം സൈന്യം മൂവായിരം വരുന്ന മക്കൻ സൈന്യത്തോടാണ് ഏറ്റുമുട്ടിയത്. ആ ചെറിയ സൈന്യവുമായി പ്രവാചകൻ തായ് വരയിൽ എത്തി. ഉഹുദിലെ ഒരു സുരക്ഷിത പ്രദേശത്തായി മുസ്ലിം സേന തമ്പടിച്ചു.
പ്രവാചകന്റെ നിർദേശപ്രകാരം ഏറ്റവും മികച്ച അവിടെ അമ്പത് അമ്പെയ്ത്തുകാരെ ഒരു കുന്നിനു പുറത്ത് സജ്ജമാക്കി. തന്റെ നിർദ്ദേശം ലഭിക്കാതെ അവിടെ നിന്ന് മാറി നിൽക്കരുതെന്ന് പ്രവാചകൻ അവർക്ക് നിർദ്ദേശം നൽകി.പിൻവശത്തിലൂടെ വരുന്ന അക്രമങ്ങളെ ചെറുക്കാൻ അത് അത്യാവശ്യമായിരുന്നു. ഒരു മികച്ച യുദ്ധ തന്ത്രത്തിന്റെ ഭാഗമായിരുന്നു ആ തീരുമാനം. എല്ലാവരോടും ക്ഷമയോടെ നിൽക്കാൻ ആവശ്യപ്പെട്ട പ്രവാചകൻ തങ്ങളുടെ വിജയത്തിന് അത് നിർണായകമാണെന്ന് ഓർമ്മപ്പെടുത്തി.
യുദ്ധത്തിന്റെ തുടക്കം കൃത്യമായി പ്രധിരോധിച്ച മുസ്ലിം സൈന്യം, ചില തെറ്റായ തീരുമാനം പ്രവാചകന്റെ നിർദ്ദേശങ്ങൾ അവഗണിച്ചു കൊണ്ട് നടത്തി. യുദ്ധത്തിൽ ശത്രുക്കൾ പിന്തിരിഞ്ഞു ഓടി പോയി എന്ന് കരുതിയ അവർ ശത്രുക്കൾ ഉപേക്ഷിച്ചുപോയ യുദ്ധമുതലുകൾ ശേഖരിക്കാൻ തുടങ്ങി. യുദ്ധം ജയിച്ചല്ലോ, ഇനി കുന്നിൻ മുകളിൽ നിൽക്കേണ്ടതില്ലെന്നും താഴെയിറങ്ങി യുദ്ധമുതലുകൾ ശേഖരിക്കാമെന്നും കുന്നിൽ മുകളിൽ നിർത്തിയിരുന്ന അമ്പെയ്ത്തുകാരിൽ ഭൂരിഭാഗവും തീരുമാനിച്ചു. മടങ്ങിയ അവർ പിന്നീട് കണ്ടത് ഖാലിദ് ഇബ്നു വലീദിന്റെ നേതൃത്വത്തിൽ ഉള്ള ശത്രു സൈന്യത്തിന്റ മുന്നേറ്റമാണ്. പകച്ചു പോയ മുസ്ലിം പക്ഷം യുദ്ധത്തിൽ നിന്നും പിന്തിരിഞ്ഞു മാറി പോകേണ്ട സാഹചര്യമുണ്ടായി.മക്കയിൽ നിന്നും എത്തിയ ഖുറൈശി സംഘം വിജയം ഉറപ്പിച്ച മട്ടിൽ തങ്ങളുടെ പ്രതിയോഗികളെ വേട്ടയാടാതെ തിരിച്ചു ആഹ്ലാദ നിർത്തം നടത്തി തിരിച്ചു പോന്നു.
യുദ്ധത്തിന്റെ തുടക്കം
തുടക്കത്തിൽ ആക്രമണം മുസ്‌ലിംകൾ ചെറുത്ത് തോൽപിച്ചു. ശത്രുപ്പട തോറ്റൊടുകയും ചെയ്തു. ഖുറൈശികളുടെ കുതിരപ്പട പിൻഭാഗം വഴി ആക്രമണം നടത്തിയെങ്കിലും കുന്നിൽ നിർത്തിയിരുന്ന അമ്പെയ്ത്തുകാർ അവരെ എളുപ്പം തുരത്തി. യുദ്ധം നടക്കുന്നത് ഒരു ഇടുങ്ങിയ സ്ഥലത്തായിരുന്നതിനാൽ പിൻവാങ്ങുകയല്ലാതെ ശത്രുക്കൾക്ക് മാർഗമുണ്ടായിരുന്നില്ല. ഖാലിദുബ്‌നുൽ വലീദ് തിരിച്ചുവന്നു രണ്ടാമതൊരു ആക്രമണം നടത്തിനോക്കിയെങ്കിലും ഫലമുണ്ടായില്ല. ശത്രുസൈന്യമാകെ ഇപ്പോൾ പിൻതിരിഞ്ഞോടുകയാണ്. മുസ്ലിം സൈന്യം ശത്രുക്കൾ ഉപേക്ഷിച്ചുപോയ യുദ്ധമുതലുകൾ ശേഖരിക്കാൻ തുടങ്ങി. യുദ്ധം ജയിച്ചല്ലോ, ഇനി കുന്നിൻ മുകളിൽ നിൽക്കേണ്ടതില്ലെന്നും താഴെയിറങ്ങി യുദ്ധമുതലുകൾ ശേഖരിക്കാമെന്നും കുന്നിൽ മുകളിൽ നിർത്തിയിരുന്ന അമ്പെയ്ത്തുകാരിൽ ഭൂരിഭാഗവും തീരുമാനിച്ചു. ഇത് പ്രവാചകന്റെ നിർദ്ദേശത്തിന് കടകവിരുദ്ധമായിരുന്നു. മുസ്ലിം സൈനികരുടെ മൃതദേഹങ്ങൾക്ക് മീതെ കഴുകന്മാർ വട്ടമിട്ടു പറക്കുന്നത് കണ്ടാൽ പോലും നിർത്തിയേടത്ത് നിന്ന് അനങ്ങരുതെന്ന് പ്രവാചകൻ മുസ്ലീങ്ങൾക്ക് നിർദ്ദേശം നൽകിയിരുന്നു. അമ്പെയ്ത്തു സേനയുടെ കമാന്റർ ഇത് ഓർമ്മിപ്പിച്ച് തടയാൻ നോക്കിയെങ്കിലും മിക്കവരും അതൊന്നും ചെവിക്കൊള്ളാതെ താഴെയിറങ്ങി.
കുറെ കഴിഞ്ഞ് ഖാലിദുബ്‌നുൽ വലീദ് തിരിഞ്ഞു നോക്കുമ്പോൾ കുന്നിൻ മുകളിൽ അമ്പെയ്ത്തുകാരൊന്നും ഇല്ലെന്ന് കണ്ടു. മുസ്ലിം സേനയെ ആക്രമിക്കാൻ അദ്ദേഹം മൂന്നാമതും തിരിച്ചുവന്നു. കുന്നിൻ മുകളിൽ അവശേഷിച്ചിരുന്ന കമാന്ററെയും ചില അമ്പെയ്ത്തുകാരെയും വധിച്ച ശേഷം മുസ്ലീം സൈന്യത്തെ അവർ പിന്നിലൂടെ ആക്രമിച്ചു. നേരത്തെ ചിതറിയോടിയിരുന്ന ഖുറൈശികളുടെ കൂലിപ്പട്ടാളം മുസ്‌ലിംകൾ പുറംതിരിഞ്ഞ് നിന്ന് യുദ്ധമുതലുകൾ പെരുകുമ്പോൾ തിരിച്ചുവന്നു. ഇങ്ങനെ രണ്ട് ഭാഗത്തുനിന്നും മുസ്ലിം സൈന്യം ശത്രുക്കളാൽ വളയപ്പെട്ടു. പതറിയ മുസ്ലിം സേനയിലെ പലർക്കും പരിക്ക് പറ്റി.
ഇതേ സമയം പ്രവാചകനെ സംരക്ഷിക്കാൻ ചില സഹാബികൾ ജീവൻ ത്യജിച്ചു. ഖുറൈശി അമ്പയുത്തുകാരുടെ അക്രമം ചെറുക്കാൻ അവർ നബിയുടെ ചുറ്റും പ്രതിരോധം തീർത്തു യഥാർത്ഥ യോദ്ധാക്കളായി. അത്തരത്തിൽ പ്രധിരോധം തീർത്ത ഒരാളായിരുന്നു അബൂ ദുജാന. പ്രവാചകനെ സംരക്ഷിക്കാൻ കവചമായി നിന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ മുതുക് പൂർണ്ണമായും അമ്പ് കൊണ്ട് നിറഞ്ഞു. അത്തരത്തിൽ മുന്നിൽ നിന്ന മറ്റൊരു ധീരൻ തലഹാ (അ )ആയിരുന്നു. ശത്രു സൈന്യം പ്രവാചകന്റെ മുഖം ലക്ഷ്യമാക്കി തൊടുത്തു വിട്ട അമ്പ് തടുത്തത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ വിരൽ ആറ്റു പോകുന്നതിലേക്ക് നയിച്ചു. പ്രവാജകനെ സംരക്ഷിക്കാൻ മുന്നോട്ട് വന്ന പല മുസ്ലിം സൈനികർക്കും ഗുരുതര പരിക്കുകളേറ്റു. ചിലർ ഏഴുപതിൽ പരം മുറിവേറ്റ് മരണത്തിന്ന് കീഴടങ്ങി. എന്തിനേറെ യുദ്ധത്തിൽ പ്രവാചകനും മുഖത്തും മറ്റും പരിക്കെറ്റ് നിലത്തു വീണു.
ഈ യുദ്ധത്തിൽ മുസ്ലിം പക്ഷത്തിനു വലിയ നാശം ഉണ്ടാക്കി. അതിൽ ഒന്നായിരുന്നു ശത്രു പക്ഷത്തിന്റെ പേടി സ്വപ്നമായിരുന്ന പ്രവാചകന്റെ അമ്മാവനായ ഹംസ (റ )കൊല്ലപ്പെടുന്നത്. രക്ത സാക്ഷികളുടെ രാജാവ് എന്ന പേര് പിൽകാലത്ത് അദ്ദേഹത്തിന് ലഭിക്കുകയും ചെയ്തു.
യുദ്ധം അവസാനിക്കുന്നു
എഴുപതോളം വരുന്ന മദീനക്കാരുടെ ജീവൻ നഷ്ട്ടമായ യുദ്ധത്തിൽ ബാക്കിയുള്ളവരുമായി പ്രവാചകൻ മദീനയിലേക്ക് തിരിച്ചു. രാത്രി ശത്രു സൈന്യത്തിന്റെ അക്രമം തടയാനുള്ള മുന്നൊരുക്കം എല്ലാം ഒപ്പം പ്രവാചകൻ നടത്തിയിരുന്നു. അടുത്ത ദിവസം,പ്രവാചകന്റെ നിർദേശ പ്രകാരം മുസ്ലിം സേന യുദ്ധത്തിന്റെ തുടക്കത്തിൽ പങ്കെടുത്തവരുമായി വീണ്ടും ശത്രുക്കളെ ലക്ഷ്യമാക്കി നടന്നു. അങ്ങനെ യുദ്ധത്തിൽ ഗുരുതര പരിക്കേറ്റവർ അടക്കം ഒരുമിച്ച് കൂടി.
ഹംമ്ര അൽ അഷദ് എന്ന സ്ഥലത്ത് എത്തി ചേർന്ന മുസ്ലിം സേന തങ്ങളെ വീണ്ടും ആക്രമിക്കാൻ വരുന്നുണ്ടെന്നു മനസ്സിലാക്കിയ ഖുറൈശികൾ ഭയന്നു ഓടി.
യുദ്ധത്തിന്റെ അനന്തരഫലം
ഖുറൈശികൾ വിജയം നേടിയ യുദ്ധമാണ് ഉഹദിൽ ഉണ്ടായത് എന്ന് അവകാശപെടാൻ കഴിയില്ല. കാരണം മദീന നഗരം ആക്രമിക്കാതെയും മുസ്ലിം സേനയെ പൂർണ്ണമായും പരാജയപ്പെടുത്താതെയും അവർ പിന്തിരിഞ്ഞു ഓടുകയാണ് ചെയ്തത്.
ചില അറബ് ചരിത്രകാരന്മാരുടെ അഭിപ്രായത്തിൽ മുസ്ലിങ്ങളാണ് അത്യന്തികമായി വിജയം നേടിയത്. കാരണം അറബ് യുദ്ധ രീതികളിൽ വിജയിച്ചവർ തങ്ങളുടെ ആധിപത്യം സ്ഥാപിക്കാൻ യുദ്ധ ഭൂമിയിൽ നിലയുറപ്പിക്കുകയാണ് ചെയ്യാറ്. ഉഹദിൽ യുദ്ധ മുഖത്തു നിന്ന് പിൻവാങ്ങുക മാത്രമല്ല ഖുറൈശികൾ ചെയ്തത്, മറിച്ച് മുസ്ലിംങ്ങളെ പിന്നിൽ നിന്നും അവർ ആക്രമിച്ചു. എന്നാൽ പ്രവാചകനും അനുയായികളും ഉഹ്ദ് പർവതത്തിന്റെ തായിവാരത്തിൽ നിലയുറപ്പിക്കുകയും, യുദ്ധ ശേഷം മാത്രമാണ് തിരികെ പോന്നതും. അത് കൊണ്ട് തന്നെ ഇത് മുസ്ലിങ്ങൾ വിജയം നേടിയ യുദ്ധമാണ് ഇത്.
റഫറൻസ്
- Battle of Uhud Caravan Route – Wikimedia Commons
- Uhud, the battle of (625C), in Islam – ResearchGate
